Crumb Robert

„Cała przyjemność po naszej stronie! Bardzo lubimy rysować świńskie historyjki!” - oto dewiza Roberta Crumba, legendy alternatywnej sceny komiksowej USA. Urodził się on w 1943 r. w Filadelfii i, jak podają z powagą jego biografowie, rysować zaczął już w wieku dwóch lat. Pasją tworzenia obrazkowych opowieści zaraził go starszy brat Charles; jako piętnastolatek Robert wspólnie z nim wydawał fanzin Foo, który sami próbowali sprzedawać. W 1964 r. Crumb nawiązał współpracę z prześmiewczym magazynem Harveya Kurtzmana Help!, a trzy lata później, po przeprowadzce do San Francisco, rozpoczął publikowanie swoich prac w prasie niezależnej. Wtedy również narysował i sprzedawał (przynajmniej przez jakiś czas) na ulicy pierwsze zeszyty komiksowego magazynu Zap. W następnym roku do twórcy dołączyli inni rysownicy: m.in. Victor Moscoso, S. Clay Wilson, Gilbert Shelton, Spain Rodriguez; z ich udziałem kolejne numery Zap - wprawdzie bardzo rzadko - ukazują się do dziś! Długowłosa publiczność San Francisco polubiła obrazoburcze, narysowane charakterystyczną, antyestetyczną kreską, historyjki Crumba. Często autobiograficzne, wypełnione obscenami, przedstawiały Amerykę brudną i zdegenerowaną. Artysta rozdzielał razy równo: wyśmiewał głupotę, fałsz i zakłamanie mieszczańskiego świata dorosłych, nie szczędził jednakże tego samego i kontestującej młodzieży. Ruch hipisowski był mu zresztą obcy, chociaż przez kilka lat Crumb zażywał „środki rozszerzające świadomość”. Nie znosił również psychodelicznej muzyki. Zabawne więc, że stał się szeroko znany dzięki projektowi okładki płyty Cheap Thrills zespołu Big Brother and The Holding Company (w składzie z Janis Joplin).
Po upadku kontrkultury wulgarny, wręcz pornograficzny, i szczery aż do bólu Crumb pozostał autorem kontestującym rzeczywistość i w latach 70. i 80. regularnie publikował w wydawnictwach niezależnych. Dopiero gdy w 1990 r. wraz z żoną (Aline Kominsky, także rysowniczka komiksów) zamieszkał na południu Francji, znacznie ograniczył działalność. Od czasu do czasu jednak ukazują się jego nowe prace graficzne... a także płyty: grywa bowiem na bandżo i występuje w zespole Les Primitifs du Futur wraz z zaprzyjaźnionymi muzykami francuskimi. Opracowanie: Adam Rusek